Ai là những chủ thể tham gia vào quan hệ Pháp Luật Đất Đai?

Có 3 nhóm quan hệ chính trực tiếp phát sinh trong quá trình sở hữu và quản lý đất đai từ đó hình thành nên các nhóm chủ thể cụ thể tham gia vào quan hệ pháp luật đất đai này.

Ví dụ, bất động sản toạ lạc lại 400 Võ Văn Tần, Phường 5, Quận 3 của Ông Nguyễn Văn A sẽ có những nhóm quan hệ và những chủ thể quan hệ có thể phát sinh với tài sản này, cụ thể là:

Thứ nhất, Nhóm quan hệ sở hữu đất đai giữa Nhà nước (đại diện chủ sở hữu đất đai) với ông A (được gọi là Người Sử Dụng Đất)

Thứ hai, Nhóm quan hệ quản lý đất đai:

+ Giữa các cơ quan quản lý Nhà Nước về đất đai với nhau: Ví dụ quan hệ giữa Phòng Tài Nguyên và Môi Trường với UBND Quận 3 trong việc giúp UBND Quận 3 lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm.

+ Giữa cơ quan QLNN về đất đai với Người Sử Dụng Đất: ví dụ Quan hệ thu hồi Giấy chứng Nhận giữa UBND Quận 3 với ông A khi ông A đi đổi sổ hồng mới.

Thứ ba, Nhóm quan hệ về sử dụng đất:

+ Giữa các chủ thể sử dụng đất với nhau: Ví dụ quan hệ về chuyển nhượng BDS này khi Ông A bán qua cho Bà B.

+ Giữa NSDĐ với các chủ thể khác: Ví dụ Ngân hàng nhận thế chấp QSDĐ của căn 400 VVT để đảm bảo nghĩa vụ trả tiền vay của ông A. Hoặc ông A cho Chị C thuê căn nhà để mở shop thời trang. => Ngân hàng và chị C ở đây chính là chủ thể khác trong quan hệ về sử dụng miếng đất này.

Trong quá trình sử dụng đất đai, có rất nhiều hoạt động phát sinh liên quan tới thửa đất mà chúng ta đang khai thác. Việc hiểu rõ bản chất các quan hệ xã hội liên quan tới pháp luật đất đai giúp chúng ta chủ động trong việc liên hệ các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, giúp chúng ta giải quyết đúng nhu cầu phát sinh, tránh làm sai, làm ẩu dẫn tới tiền mất tật mang, rút ngắn thời gian trong thủ tục hành chính, đặc biệt không vi phạm các điều cấm của luật.

Tiếp theo chúng ta cùng phân tích quy định về Người sử dụng đất theo Luật Đất Đai 2024. Họ là một trong những chủ thể giữ vai trò quan trọng tới hiệu quả khai thác và sử dụng đất.

Căn cứ nào để trở thành NSDĐ? Họ là 1 trong 5 đối tượng sau đây:

1. Được nhà nước giao đất (Khoản 34 Điều 3 LĐĐ 2024)

2. Được nhà nước cho thuê đất (Khoản 32 Điều 3 LĐĐ 2024)

3. Được nhà nước công nhận QSDĐ ( khoản 33 Điều 3 LĐĐ 2024)

4. Được nhận chuyển quyền SDĐ từ người khác (Khoản 12 Điều 3 LĐĐ 2024)

5. Có những quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất do pháp luật đất đai quy định

Theo quy định tại Điều 4 LĐĐ 2024, Người Sử Dụng Đất gồm 7 loại chủ thể sau:

Đối với một BĐS cụ thể, việc xác định mình là ai đối với miếng đất đó giúp phân biệt chủ thể loại nào thì quyền hạn và nghĩa vụ tương ứng với loại chủ thể SDĐ đó.
Các trường hợp đặc biệt liên quan tới Người Sử Dụng Đất:

Ngoại lệ đầu tiên, chủ thể được nhà nước cho thuê đất nhưng không phải là Người sử dụng đất đó là cá nhân được UBND cấp xã cho thuê đất; nghĩa là họ thoả căn cứ số 2 tại Khoản 32 Điều 3 nhưng do không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ngoại lệ thứ hai, Chủ thể thuê lại đất được coi là chủ thể sử dụng đất, đây là nhóm chủ thể tuy không nằm trong quy định về nhận chuyển quyền sử dụng đất tại căn cứ số 4 quy định tại Khoản 12 Điều 3, nhưng vì được cấp Giấy Chứng Nhận Quyền Sử Dụng Đất nên được xác định là Người sử dụng đất. Đó là trường hợp các chủ thể thuê lại đất của chủ đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp (Khoản 5 Điều 202); khu công nghệ cao (Khoản 3 Điều 204). Cơ sở pháp lý tại điểm c Khoản 1 Điều 151 LĐĐ 2024).

Việc phân chia NSDĐ thành các loại chủ thể là cơ sở để Nhà nước có thể phân hoá quyền và nghĩa vụ cho từng loại tương ứng theo hướng ưu tiên cho những thành phần nhất định phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội của nước ta.

Tài liệu tham khảo:
- Luật Đất Đai 2024
- Giáo trình Luật Đất Đai Đại học Luật TP Hồ Chí Minh.
Bài viết trình bày chi tiết tại: